Latest News

Thứ Tư, 26 tháng 8, 2020

Zona thần kinh (giời leo)

 

Bệnh zona thần kinh (giời leo) là gì?

Zona thần kinh, hay còn có tên gọi dân dã hơn là giời leo, là bệnh nhiễm trùng do virus Varicella-zoster gây ra. Đó cũng là loại virus gây ra bệnh thủy đậu. Ngay cả sau khi bạn đã hết thủy đậu, virus vẫn có thể sống trong hệ thần kinh trong nhiều năm trước khi tái hoạt lại gây ra bệnh zona. Bệnh zona cũng có thể được gọi là herpes zoster.

Đây là bệnh nhiễm trùng do virus được đặc trưng bởi dấu hiệu phát ban da màu đỏ gây đau và rát. Bệnh zona thường có biểu hiện là một dải mụn nước ở một bên của cơ thể, thường xuất hiện trên thân, cổ hoặc mặt. Căn bệnh này thường không đe dọa đến tính mạng nhưng có thể gây đau đớn, khó chịu.

Tiêm vắc-xin có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh zona và điều trị sớm có thể giúp rút ngắn thời gian nhiễm bệnh và giảm nguy cơ gặp phải biến chứng nghiêm trọng.

Triệu chứng

Những dấu hiệu và triệu chứng bệnh zona thần kinh (giời leo) là gì?

Các triệu chứng zona thần kinh đầu tiên và đáng chú ý nhất thường là đau, nóng rát da. Đa số trường hợp, cơn đau chỉ xảy ra ở một bên cơ thể và xuất hiện từng mảng phát ban đỏ trên da. Các biểu hiện của tình trạng phát ban bao gồm:

  • Xuất hiên các mảng đỏ
  • Có mụn nước chứa đầy dịch và dễ vỡ
  • Phát ban khu trú xung quanh từ cột sống đến thân mình
  • Phát ban trên mặt và tai
  • Ngứa

triệu chứng zona thần kinh

Một số người có các dấu hiệu và triệu chứng khác ngoài đau, phát ban, bao gồm:

  • Sốt
  • Ớn lạnh
  • Nhức đầu
  • Mệt mỏi
  • Nhạy cảm với ánh sáng
  • Yếu cơ

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Hãy đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám nếu bạn có các triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh zona, nhất là trong các trường hợp sau:

  • Tình trạng phát ban và đau diễn ra ở gần mắt. Nếu không điều trị kịp thời, nhiễm trùng có khả năng gây tổn thương đến mắt vĩnh viễn.
  • Lớn hơn 60 tuổi. Tuổi càng cao thì nguy cơ gặp phải biến chứng cũng tăng lên.
  • Có hệ thống miễn dịch yếu (do mắc bệnh ung thư, sử dụng một số thuốc hay có bệnh mạn tính).
  • Phát ban da ngày càng lan rộng và gây đau dữ dội.

Nguyên nhân

Nguyên nhân gây bệnh zona thần kinh (giời leo) là gì?

Bệnh zona là một bệnh do virus Varicella-zoster, cũng là virus gây bệnh thủy đậu. Bất kỳ ai bị bệnh thủy đậu đều có thể mắc bệnh zona. Sau khi phục hồi từ bệnh thủy đậu, virus sau đó có thể xâm nhập vào hệ thần kinh và ở trạng thái “ngủ” trong đó nhiều năm. Cuối cùng, nó có thể kích hoạt lại và đi dọc theo đường thần kinh đến da và tạo ra các mụn nước.

Cho đến nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa biết được lý do virus tái hoạt trở lại là gì, có thể là do khả năng miễn dịch của cơ thể bị suy giảm khi bạn già đi. Varicella-zoster là một phần trong nhóm virus herpes, bao gồm các loại virus gây mụn rộp và herpes sinh dục. Tuy nhiên, virus gây bệnh thủy đậu và bệnh zona không phải là virus gây ra mụn rộp hoặc herpes sinh dục.

Những ai thường mắc phải bệnh zona thần kinh (giời leo)?

Hầu hết trường hợp, bệnh sẽ tự khỏi trong vòng 2–3 tuần. Tình trạng này hiếm khi xảy ra nhiều hơn một lần ở một người. Bệnh zona thường gặp ở người lớn tuổi và những người có hệ miễn dịch kém.

Tuy nhiên, bạn có thể kiểm soát bệnh bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh?

Một số yếu tố điển hình có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

  • Độ tuổi. Bệnh zona thường gặp nhất ở những người lớn hơn 50 tuổi. Nguy cơ này tăng theo tuổi tác. Một số chuyên gia ước tính rằng khoảng 50% người từ 80 tuổi trở lên sẽ mắc phải căn bệnh này.
  • Một số bệnh nhất định. Bệnh có hệ miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như bị HIV/AIDS và ung thư, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona.
  • Điều trị ung thư. Xạ trị hoặc hóa trị có thể làm giảm sức đề kháng với bệnh và có thể gây ra bệnh zona.
  • Thuốc. Thuốc có tác dụng ngăn ngừa thải ghép có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona nếu sử dụng lâu dài, chẳng hạn như thuốc steroid prednisone.

cẩm nang về các thuốc trị zona

Chẩn đoán và điều trị

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh zona thần kinh?

Hầu hết các ca bệnh có thể được chẩn đoán bằng khám lâm sàng. Do đó, nếu bác sĩ nghi ngờ bạn mắc bệnh zona, họ sẽ thực hiện khám ban đỏ và mụn nước. Họ có thể yêu cầu một số xét nghiệm trong vài trường hợp và hỏi bệnh sử.

Trong một số ít trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu để kiểm tra một mẫu da hoặc các chất dịch trong mụn nước. Bác sĩ sẽ sử dụng một tăm bông vô trùng để thu thập một mẫu mô hoặc chất dịch. Các mẫu này sau đó được gửi đến phòng thí nghiệm để xác nhận sự hiện diện của virus.

Những phương pháp nào dùng để điều trị zona thần kinh?

Đáng chú ý là cho đến nay vẫn chưa có thuốc đặc trị đẻ chữa zona thần kinh. Tuy nhiên. việc điều trị kịp thời bằng các thuốc kháng virus theo toa có thể tăng tốc độ lành bệnh và giảm nguy cơ biến chứng. Những thuốc này bao gồm:

Bệnh zona có thể gây ra cơn đau nặng, do đó bác sĩ có thể kê đơn:

  • Kem capsaicin
  • Thuốc chống co giật, như gabapentin
  • Thuốc chống trầm cảm ba vòng, chẳng hạn như amitriptyline
  • Thuốc tê như lidocain, dạng kem, gel, thuốc xịt hay miếng dán
  • Các chế phẩm có chứa thuốc giảm đau gây nghiện như codeine
  • Thuốc tiêm bao gồm corticosteroid và thuốc tê tại chỗ

Biến chứng

Các biến chứng zona thần kinh (giời leo) là gì?

Người bệnh có thể gặp phải các biến chứng dưới đây khi mắc phải căn bệnh này:

  • Đau thần kinh sau zona. Một số người vẫn tiếp tục cảm thấy đau trong một thời gian dài, sau khi các mụn nước đã biến mất. Tình trạng này được gọi là đau thần kinh sau zona, xảy ra khi các dây thần bị tổn thương và gửi các tín hiệu đau quá mức từ da đến não bộ.
  • Mất thị lực. Bệnh zona ở trong hoặc xung quanh mắt có thể dẫn đến nhiễm trùng mắt nặng. Điều này có khả năng gây mất thị lực.
  • Các vấn đề thần kinh. Tùy thuộc vào dây thần kinh nào bị ảnh hưởng, bệnh zona có thể gây ra viêm não, liệt mặt hoặc có vấn đề về thính giác hay giữ thăng bằng.
  • Nhiễm trùng da. Nếu các mụn nước ở người bệnh không được điều trị đúng cách, nhiễm trùng da do vi khuẩn xâm nhập có thể hình thành.

Bệnh zona thần kinh (giời leo) có lây không?

Zona thần kinh hay giời leo không phải là một bệnh truyền nhiễm. Tuy nhiên, một người chưa từng bị thủy đậu hoặc chưa tiêm vắc-xin có thể bị nhiễm virus từ người bệnh zona, sau đó phát triển thành bệnh thủy đậu rồi tiến triển đến zona thần kinh. Virus có thể lây truyền khi bạn tiếp xúc với dịch bên trong các mụn nước bị vỡ ra ở người bệnh. Trước và sau khi xuất hiện mụn nước, khả năng lây truyền virus hầu như không có.

Nếu bệnh zona không phát trriển trong khoang miệng, virus sẽ không có khả năng lây truyền qua các giọt bắn hô hấp khi người bệnh ho hay hắt hơi.

Các bác sĩ khuyến cáo trẻ em nên tiêm phòng đầy đủ để phòng ngừa bệnh thủy đậu và giời leo. Người trưởng thành từng bị thủy đậu vẫn có thể tiêm vắc-xin để ngăn ngừa phát triển thành zona sau này.

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh zona thần kinh?

Bạn hãy tắm nước mát hoặc sử dụng gạc mát, ướt đắp lên các bóng nước để có thể giảm ngứa và đau. Ngoài ra, nếu có thể, bạn hãy cố gắng giảm căng thẳng trong cuộc sống.

Bệnh zona thần kinh kiêng ăn gì?

zona thần kinh kiêng ăn gì

Người bệnh zona hay giời leo nên kiêng một số thực phẩm sau:

  • Chất béo: những thực phẩm giàu chất béo chỉ làm cho tình trạng viêm nghiêm trọng hơn và thời gian lành bệnh lâu hơn.
  • Đồ uống có cồn như rượu, bia: đồ uống có cồn sẽ ngăn cản hệ thống miễn dịch, làm cho virus gây bệnh lây lan nhanh hơn.
  • Các loại hạt cây, các sản phẩm được chế biến từ đậu nành, sô cô la, yến mạch, mầm lúa mì, dừa, bột mì trắng và gelatin.
  • Ngũ cốc tinh chế: những loại thực phẩm này sẽ làm tăng lượng đường trong máu, tăng nguy cơ bị nhiễm trùng và làm vết thương lâu lành hơn.

Bệnh zona thần kinh nên ăn gì?

Những thực phẩm tốt cho người bệnh zona và nên bổ sung mỗi ngày gồm:

  • Thực phẩm giàu lysine: có nhiều trong sữa, các sản phẩm từ sữa, cá, các loại đậu, pho mát, thịt gà,…
  • Thực phẩm giàu kẽm và vitamin C
  • Cam thảo
  • Vitamin B6, B12

SARS-CoV-2 có thể gây tổn hại toàn bộ hệ thần kinh

 Các nhà khoa học Trường đại học tổng hợp Northwestern Hoa Kỳ cho biết, SARS-CoV-2 có khả năng làm tổn thương toàn bộ hệ thần kinh của con người.

Các chuyên gia đã tiến hành phân tích hồi cứu tất cả bệnh nhân COVID-19 đã nằm tại Trung tâm y khoa Northwestern, Hoa Kỳ với các biến chứng thần kinh. Các nhà nghiên cứu đã làm rõ những biểu hiện về thần kinh của bệnh nhân COVID-19 hầu như xuất hiện ở một nửa trong số họ. Đa số bệnh nhân có các biểu hiện như chóng mặt, đau đầu, khó tập trung chú ý, mất cảm giác ngon miệng và mất khứu giác, chuột rút, yếu và đau cơ, đột quỵ…

Theo các tác giả nghiên cứu, COVID-19 có thể gây suy giảm chức năng thần kinh theo nhiều nguyên nhân khác nhau. Do các cơ quan khác bị tổn thương khiến não có thể không có đủ oxy hoặc bị phá hủy bởi quá trình đông máu, do đó có thể dẫn đến đột quỵ do thiếu máu cục bộ hoặc do xuất huyết.

SARS-CoV-2 cũng có thể trực tiếp gây viêm não hoặc viêm màng não. Ngoài ra, vì phản ứng của hệ miễn dịch đối với viêm nhiễm SARS-CoV-2 nên có thể xuất hiện quá trình viêm nhiễm, quá trình này gây tổn hại đến thần kinh và não.

SARS-CoV-2 có thể gây tổn thương hệ thần kinh.

Các nhà nghiên cứu cho rằng, khi mắc bệnh COVID-19 các triệu chứng về thần kinh có thể xuất hiện sớm, trước khi có các triệu chứng như sốt, ho và khó thở.

Các chuyên gia sẽ tiếp tục quan sát các bệnh nhân COVID-19 để xác định những rối loạn thần kinh là tạm thời hay thường xuyên.

Trước đó các nhà sinh học phân tử Đức cũng từng cho biết chính SARS-CoV-2 được tìm thấy trong não người.

Tổn thương não do COVID-19 có thể gây bệnh Alzheimer

 Ngày càng nhiều nghiên cứu cho thấy, SARS-CoV-2 có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến não tới mức gây ra sự phát triển của bệnh Alzheimer... Vì vậy, việc theo dõi các dấu hiệu rối loạn thần kinh là cần thiết ở bệnh nhân mắc COVID-19.

Các nghiên cứu trước đây cho thấy SARS-CoV-2 có thể gây ra các rối loạn thần kinh, nhưng nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học Đại học Liverpool (Anh) còn cho thấy, loại virus này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến não tới mức gây ra sự phát triển của bệnh Alzheimer.

BS Benedict Michael thuộc Đại học Liverpool cho biết, chúng tôi đang nhận được ngày càng nhiều báo cáo lâm sàng về các triệu chứng thần kinh không giải thích được ở bệnh nhân mắc COVID-19. Chúng bao gồm từ viêm não đến loạn thần và catatonia (hội chứng căng trương lực, là một rối loạn tâm thần và ảnh hưởng đến khả năng di chuyển bình thường của một người). Loại virus mới này có thể tấn công não, gây ra các triệu chứng sa sút trí tuệ, bệnh Alzheimer.

Nghiên cứu của các nhà khoa học Đại học Johns Hopkins, Đại học Yale, cũng ủng hộ ý kiến này, cho rằng những tác động nghiêm trọng của COVID-19 đối với hệ thần kinh trung ương, kích thích suy giảm nhận thức, hoặc bệnh Alzheimer trong tương lai và khuyến cáo rằng bệnh nhân mắc COVID-19 nên chụp MRI não trước khi xuất viện để tìm hiểu xem bệnh có gây tác tác hại đến não không.

Ngoài ra, các chuyên gia tin rằng, SARS-CoV-2 có thể kích hoạt sự phát triển của hội chứng Guillain-Barré. Hội chứng này là một bệnh rất hiếm gặp và nghiêm trọng ảnh hưởng đến các dây thần kinh. Nó ảnh hưởng đến khả năng vận động của các chi, gây tê, yếu, đau, đôi khi, đe dọa đến tính mạng. Một số người gặp vấn đề lâu dài, vì hội chứng này làm giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch. Các nhà nghiên cứu cho biết.

Các chuyên gia cho biết, ngay cả trong số những người trẻ tuổi bị nhiễm SARS-CoV-2 tương đối nhẹ, tổn thương thần kinh có thể gây ra các triệu chứng tâm thần tiêu cực kéo dài, bao gồm mệt mỏi mãn tính, trầm cảm, rối loạn tâm thần, rối loạn, hưng cảm. Vì vậy, cần kiểm tra não của những bệnh nhân đã trải qua COVID-19 bằng MRI để xác định các triệu chứng có thể của chứng mất trí và theo dõi các dấu hiệu rối loạn nói trên ở bệnh nhân mắc COVID-19.

Được tạo bởi Blogger.

Search

Followers